Bilinmeyen işçi hakları içerisinde pek çok konu yer almaktadır. İş Kanunu tarafından güvence altına alınan işçi hakları, her işçinin olası mağduriyetini önlemek ve hak kayıplarından kaçınmak amacıyla bilmesi gereken konulardır. İş Kanunu, işçi ve işveren arasındaki ilişkilerde işverenin haklarını korurken aynı zamanda işçinin haklarını koruma amacını taşır.
İşçi Hakları Nelerdir?
İş Kanunu’na göre işçi olarak kabul edilen bireyler, aşağıdaki haklara sahiptirler. Bu haklardan faydalanabilmek için işçi ve işveren arasında yazılı bir iş sözleşmesi yapılması gerekli değildir. Yazılı bir iş sözleşmesi olmayan çalışanlar da yasal haklarını her zaman mahkeme yoluyla arama hakkına sahiptir.
Bilinmesi gereken işçi hakları arasında şunlar sayılabilir:
- Fazla mesai ücreti hakkı,
- Temel değişikliklere onay verme hakkı,
- Belirli günler için izin hakkı,
- Ücret alma hakkı,
- Eşit muamele hakkı,
- Ara dinlenme hakkı,
Ayrıca, İş sağlığı ve güvenliğini talep etme hakkı gibi konular da yer almaktadır. Bilinmesi gereken işçi hakları kapsamında ilgili maddelerin tamamı değer taşımaktadır.
Alt İşveren İşçi Hakları – Taşeron İşçi Hakları Nelerdir?
Alt işverenlik ve asıl işveren ilişkisi, yani taşeronluk ilişkisinde işçilerin hakları korunur. Yasalara aykırı bir asıl işveren ve alt işveren ilişkisi olduğunda ise sorumluluk yalnızca asıl işverene aittir. Bu durumda kanuna aykırı bir şekilde kurulan asıl işveren-alt işveren ilişkisindeki hak ihlallerinden sadece asıl işveren sorumlu tutulur.
Kadın İşçi Hakları Nelerdir?
Kadın işçi hakları arasında bilinmesi gerekenler neler? Kadın işçiler, biyolojik farklılıkları nedeniyle yasama organının belirli özel düzenlemelerine tabi tutulmuştur.
Kadın işçilere sağlanan bazı haklar şu şekilde sıralanabilir:
- Analık İzni;
- Geçici iş göremezlik ödeneği,
- b. Rapor parası ödeneği,
- c. Doğum parası yardımı,
- d. Emzirme ödeneği,
- e. Ücretsiz izin hakları,
- f. Kısmi süreli izin hakkı,
- g. Periyodik doktor kontrolü izinleri,
- h. Süt izni gibi haklar tanınmıştır.
- Gece Postalarında Çalışma Yasağı; Kadın çalışanın gebe olması durumunda gece vardiyasında çalıştırılması yönetmelik tarafından yasaklanmıştır.
- Emzirme Odası ve Yurt Hakları; 100 kişinin üzerinde kadın çalışanı olan şirketlerde, işveren tarafından emziren çalışanlara emzirme odası temin edilmesi zorunludur. 150 kişinin üzerinde kadın çalışanı olan şirketlerde ise, işverenin 0-6 yaş grubundaki çocukları kapsayacak bir yurt kurması zorunlu tutulmuştur.
kadın işçi hakları arasında bunların hepsi bilinmesi gereken önemli konulardır.
İşten Çıkarılan İşçi Hangi Haklara Sahiptir?
İşten çıkarılan bir işçi, İş Kanunu ve diğer yasal düzenlemeler uyarınca çeşitli haklara sahip olur. Bilinmeyen işçi hakları arasında bu da oldukça önemli bir yer taşımaktadır. Bu haklar, işçinin işten çıkarılma nedenine, işten çıkarılma şartlarına ve olayın özel koşullarına bağlı olarak çeşitlilik gösterebilir.
İş güvencesi mevcut bir iş yerinde, haklı bir nedenle işten çıkarılma durumunda, fesih süreleri ve geçerli nedenler incelenir. Bu durumda eğer kıdem tazminatı şartları karşılanıyorsa, ilk olarak kıdem tazminatı hakkı elde edilir. İhbar sürelerine uymama veya ekonomik nedenlerle işten çıkarılma gibi durumlarda, ihbar tazminatı talebi için dava açma seçeneği değerlendirilebilir. Ayrıca, işe iade talebiyle işe iade davası da açılabilir.
Haklı bir nedene dayalı işten çıkarma durumunda işçi, haklı nedenin gerçekleşmediğini kanıtlamak amacıyla tazminat talebinde bulunabilir.
İşsizlik Sigortası ve İşsizlik Maaşı
İşsizlik maaşı, kendi isteği ve kusuru haricinde işinden çıkan sigortalı işsizler için sunulan bir güvencedir ve gereken şartları karşılayan her işçinin bu haktan yararlanma hakkı mevcuttur.
İşsizlik ödeneği hakkında bilgi almak, başvuru sürecini anlamak, kesintilerin ne zaman yapılabileceğini ve diğer önemli konuları öğrenmek için hukuki danışmanlık almak iyi bir tercih olabilir. Danışmanlık almak, 4447 sayılı İşsizlik Sigortası Kanunu kapsamında belirtilen şartları karşılamak isteyenler için faydalı olacaktır.
İşçinin Ölümü Halinde Yakınlarının Sahip Olduğu Haklar Nelerdir?
İşçinin vefat etmesi durumunda, mirasçılar arasında mirası reddetmeyenler, işçi kıdem tazminatı koşullarını karşılamışsa, kıdem tazminatı talep etmek için dava açabilir.
Ayrıca, vefat eden işçinin fazla mesai ücreti alacağı varsa, bu ücretin işveren tarafından işçinin mirasçılarına ödenmesi gerekmektedir. Bu alacakların yanı sıra, TBK’nın 440. maddesi gereği, yaşamını yitiren işçinin eşi ve reşit olmayan çocukları ölüm tazminatına hak elde eder.
İş Hukukunda Zaman Aşımı Süreleri Nelerdir?
İş hukuku, hak düşürücü ve zaman aşımı sürelerini her bir somut olaya göre ayrı ayrı düzenlemiştir. Bu kapsamda bilinmeyen işçi hakları oldukça geniş bir konuyu içerisine almaktadır.
Ancak, genellikle ücret alacakları ve tazminatlar için 5 yıllık zaman aşımı süresi öngörülmüştür. Yasal sürelerin bilinmesi ve bu süreler içinde hareket edilmesi son derece önemlidir.
İş hukuku, işçi ve işveren arasındaki çoğu anlaşmazlığın çözümü için mahkemeye başvurmayı değil, arabuluculuk faaliyetini zorunlu kılmıştır. Dolayısıyla, arabuluculuk sürecinin bir dava şartı olduğunu unutmamak da önemlidir.
İşçi ve işveren anlaşmazlıklarının büyük bir kısmı İş Mahkemeleri tarafından çözümlenir. Görevli mahkeme genellikle iş mahkemesidir. Yetkili mahkeme ise işçinin veya işverenin yerleşim yeri mahkemeleri arasından seçebileceği yetkilendirilmiş mahkemelerdir.
İşçi hakları, İş Kanunu ve ilgili yasal düzenlemelerin önemli bir bölümünde düzenlenmiştir ve bu hakların etkili bir şekilde savunulabilmesi için avukatın rehberliği büyük bir önem taşır.