Emeklilikte Yaşa Takılanlarya da EYT, günümüzde pek çok kişinin merak ettiği konular arasında bulunmaktadır. EYT, 8 Eylül 1999 tarihinden önce sigortalı olanları ilgilendiren, önemli bir sosyal sorundur. Milyonlarca insanı etkilemekte olan bu durum, 1999 senesinde yürürlükte olan Sosyal Sigortalar Kanunu’nda yapılan bir değişiklikten ileri gelmiş olup günümüze kadar uzanan bir sürece evrilmiştir.
Bu bakımdan işbu durumdan etkilenen pek çok kişi EYT tanımını, tarih içinde nasıl geliştiğini ve Türkiye’de nasıl etkileri olduğunu da merak etmektedir.
Türkiye’deki Emeklilik Sistemi Ve EYT’nin Ortaya Çıkışı
Emeklilik, insanların çalışma gücü ve yeteneklerini kaybederek, çalışma hayatından ayrılmaları ile gelir kaynaklarının ortadan kalkması üzerine kazandığı bir haktır. Bu sayede prim veya kesenek ödeyen işçi, memur veya bağımsız çalışanların yasa ile tespit edilen süre sonunda işten ayrılarak, hizmet karşılığı olmaksızın aylık almaları sağlanmaktadır.
Türkiye’de emeklilik sistemiincelendiği zaman bir döneme kadar üç ayrı sosyal güvenlik kurumu olduğu görülmektedir. Özel sektör ve kamu sektörü çalışanları için SSK, devlet memurları için Emekli Sandığı ve serbest meslek sahipleri ve çiftçiler için de BAĞ-KUR şeklindedir. Bu kurumlar 2006 senesinde Sosyal Güvenlik Kurumu, yani SGK adı altında tek bir çatı altında birleştirilmiştir.
İlk kuruluş dönemlerinde Emekli Sandığı, SSK ve BAĞ-KUR’a tabi kişilerin emekli olabilmesi için belirli bir prim gün sayısını, sigortalılık süresini ve hizmet yılını doldurmalarının yanı sıra yaş şartı da aranmıştır. Söz konusu yaş şartı da kadınlarda 55, erkeklerde ise 60 olarak uygulanmıştır. 1999 yılı öncesinde yapılan yasal düzenlemelerle emeklilik sisteminde birtakım değişiklikler gerçekleştirilmiştir. Hizmet yılını, sigortalılık süresini ve belirli prim gün sayısını dolduranlara yaş koşulu aranmadan emekli olma imkanı verilmiştir.
8 Eylül 1999 tarihinde ise yaş şartı yeniden yürürlüğe getirilmiştir. Yapılan düzenleme ile bazı sigortalıların emekliliği için gerekli prim gün sayısı, hizmet süreleri arttırılmış, emeklilik yaşı da 9 Eylül 1999 ve sonrasında sigortalı olan kadınlar için 58, erkekler için de 60 olarak verilmiştir. Emeklilikte Yaşa Takılanlarda 1999 yılında yürürlükte olan Sosyal Sigortalar Kanunu’nda yapılan bu değişikliklerden dolayı ortaya çıkmıştır.
EYT Sorununun Zaman İçindeki Değişimi Ve Etkileri
Emeklilikte Yaşa Takılanlarsıklıkla duyulan bir terim olsa da birçok kişi bu sorunun nereden kaynaklandığı ve nasıl ortaya çıktığı konusunda fikir sahibi değildir. 8 Eylül 1999 tarihli yasa ile geçerli gün sayısına, yaş şartı da eklenmiştir. Prim günleri geçmiş olmasına karşılık, söz konusu tarihten önce sigortalı olan işçilerin emekli olmasına dair yaş şartı konulmuştur.
Dolayısıyla 8 Eylül 1999 tarihinden önce sigortalı olmasına karşılık emekli olamayan ve yaşa takılan kişiler için Emeklilikte Yaşa Takılanlar ya da kısaca EYT kısaltması kullanılmaktadır. Bu yönüyle sigortası mevcut olan, prim günlerini tamamlamış lakin yaş kısıtlaması sebebiyle emekli olmaya hak kazanamamış çalışanlar için kullanılmaktadır.
EYT düzenlemesi ise 3 Mart 2023 itibariyle Resmi Gazetede yayınlanmış ve yürürlüğe girmiştir. Yapılan düzenleme kapsamına milyonlarca vatandaş dahil olmaktadır. Bu sebeple başvuruların nasıl yapılması gerektiği ve süreç takibi merak edilen konuların başında gelmektedir. Söz konusu başvurular, E-devlet platformu üzerinden yapılabilmektedir.
EYT emeklilik başvurusuöncesinde ilk olarak yapılması gereken EYT kapsamında bulunduğunuzu işvereninize bildirip iş akdinizi sonlandırmaktır. Ancak öncesinde EYT hakkınızın olduğundan da emin olmanız gerekir. İstifa dilekçesini verip, işten çıkış belgesi alındıktan sonra emeklilik için başvuru gerçekleştirilebilmektedir.
Başvuru yapmak için ilgili işlem adımlarının izlenmesi gerekir;
1. E-devlet platformuna şifre ile giriş yapın. E-devlet şifreniz yoksa size en yakın PTT’ye giderek, kısa sürede alınabilmektedir.
2. Giriş yaptıktan sonra karşınıza gelen ekranda arama kısmına “aylık”, “emekli” ya da “gelir” kelimelerinden bir tanesini yazarak “Gelir, Aylık, Ödenek Talep Belgesinin Verilmesi” bağlantısı üzerine tıklayın.
3. Çıkan ekranda, görülebilecek olan “Yeni Başvuru” üzerine tıklayın.
4. “Tahsis Talep Türü” sekmesine gelerek, “Yaşlılık Aylığı” üzerine tıklayın.
5. “Sigortalı Türü” sekmesine gelerek “4/A SSK” ve “4/B BAĞ-KUR” seçeneklerinden, size uygun olanı seçin.
6. “Başvur’’ butonuna tıkladıktan sonra T.C. Kimlik Numarası ve adı-soyadı bilgileri ekrana otomatik olarak gelecektir.
7. Emekli maaşının yatmasını istediğiniz bankayı ekranda seçin ve açıklama bölümüne ilgili bankanın şube bilgisini girin.
8. İletişim bilgileri kısmına cep telefon numaranızı, başında sıfır olmadan yazın. İsterseniz e-mail adresi de eklenebilmektedir.
9. Adres bölümünde sistemde kayıtlı ikametgah otomatik şekilde yer alacaktır. Müracaat tebliğinin değişik bir adrese gönderilmesini istiyorsanız farklı bir adres de girilebilmektedir.
10. “Aylık Alıyor Mu” sorusunu “Evet” ya da “Hayır” şeklinde cevaplayın.
11. ’’İleri’’ seçeneği ile bir sonraki sayfaya geçerek ‘’Başvuru’’ butonuna tıklayarak işleminizi tamamlayabilirsiniz.