İnsan Kaynakları (İK) alanı, iş dünyasının temel unsurlarından biridir ve bazı bilinmesi gereken özel terimler içermektedir. İş dünyasında etkili bir şekilde iletişim kurmak ve İK stratejilerini uygulamak içinse bu terimleri bilmek ve anlamak oldukça önemlidir.
Bilinmesi gereken İK terimleri nelerdir? Sorusu da İnsan Kaynakları alanında çalışan veya çalışmak isteyen kişiler tarafından sıkça yanıt aranan bir sorudur.
Mutlaka Bilinmesi Gereken İK Terimleri
İnsan Kaynakları alanında çalışan profesyoneller ve iş dünyasının birçok kesimi için belirli terimlerin anlaşılması ve doğru bir şekilde kullanılması kritik bir öneme sahiptir. İK terimleri arasında öne çıkan, mutlaka bilinmesi gereken İK terimleri şöyledir.
- Abilene paradoksu
- Başvuru takip sistemi
- Çan eğrisi
- Çevik İK (Agile HR)
- Davranışsal bağlantılı derecelendirme ölçeği
- Davranışsal yeterlilik (Yetkinlik)
- Downshifting
- Devamsızlık politikası
- Geçmiş kontrolü (Background check)
- Kıyaslama (Benchmarking)
- Oryantasyon
- Staj
- Yıpranma
Abilene Paradoksu
Abilene paradoksu, insanların gerçekte istemedikleri bir şeyi yapmaya yönlendirildiğinde ortaya çıkan durumu ifade etmektedir. Abilene paradoksu özellikle topluluk içinde uyum sağlamak amacıyla, bireylerin gerçek düşüncelerini ifade etmekten kaçınması durumunu anlatmaktadır.
Başvuru Takip Sistemi
İK süreçlerini yönetmek ve aday takibini kolaylaştırmak amacıyla kullanılan yazılım tabanlı bir sistem olan Başvuru Takip Sistemi, iş başvurularını kaydetmek, değerlendirmek, mülakatlara davet etmek ve işe alım sürecini izlemek için kullanılmaktadır.
Çan Eğrisi
Çan Eğrisi, performans değerlendirmesi veya sınav sonuçları gibi verilerin dağılımını ifade eden bir grafik türüdür. Genellikle orta seviyede performansın yaygın olduğu, çok düşük veya çok yüksek performansın ise nadir olduğu bir dağılım modelini temsil etmektedir.
Çevik İK (Agile HR)
Çevik İK, organizasyonların hızlı değişimlere ve belirsizliklere daha etkili bir şekilde uyum sağlamasını sağlamak için kullanılan bir yönetim yaklaşımıdır ve bu model, geleneksel İK süreçlerini esnek ve adapte olabilir hale getirmektedir.
Davranışsal Bağlantılı Derecelendirme Ölçeği
Davranışsal Bağlantılı Derecelendirme Ölçeği, çalışan performansını değerlendirmek için kullanılan bir ölçektir. Çalışanın belirli davranışlarına dayalı olarak performansı objektif bir şekilde değerlendirmeyi amaçlamaktadır.
Davranışsal Yeterlilik (Yetkinlik)
Davranışsal yeterlilik (yetkinlik), bir çalışanın belirli bir işte başarılı olmak için sahip olması gereken özellikler ve davranışlar anlamına gelmektedir. Davranışsal yetkinlikler genellikle önceden belirlenmiş beceri, bilgi, deneyim ve özellikleri içermektedir.
Downshifting
Downshifting, bireylerin yaşam kalitesini artırmak adına kariyerlerinde bilinçli bir şekilde daha az talepkar pozisyonlara geçiş yapma sürecidir. Özellikle iş-hayat dengesini iyileştirmek, stresi azaltmak ve daha tatmin edici bir yaşam tarzı benimsemek amacını taşımaktadır.
Devamsızlık Politikası
Devamsızlık politikası, bir organizasyonun çalışanların izin, hastalık veya diğer devamsızlık durumlarında uyguladığı kuralları ve prosedürleri belirleyen bir dökümandır. Çalışanların izin kullanma, raporlama gereklilikleri ve disiplin prosedürleri gibi konularda rehberlik sağlamaktadır.
Ayrıca, çalışanların devamsızlık durumlarını izleme ve yönetme amacını da taşımaktadır. Devamsızlık politikası, iş sürekliliği ve çalışan performansı açılarından önemli rol oynamaktadır.
Geçmiş Kontrolü (Background Check)
Geçmiş kontrolü yani Background Check, işe alım sürecinin önemli bir parçasıdır ve adayların önceki iş geçmişlerini, referanslarını, eğitim geçmişlerini ve diğer ilgili bilgilerini doğrulamak amacıyla gerçekleştirilmektedir.
Adayların sundukları bilgilerin doğruluğunu kontrol etmek, geçmişteki başarılarını ve deneyimlerini değerlendirmek, güvenilirliklerini ve uygunluklarını belirlemek için kullanılmaktadır. Geçmiş kontrolü, organizasyonların daha bilinçli ve güvenilir işe alım kararları almalarına yardımcı olmaktadır.
Kıyaslama (Benchmarking)
Bir organizasyonun performansını değerlendirmek ve geliştirmek için diğer benzer organizasyonlarla kıyaslama yapma sürecini ifade eden Kıyaslama (Benchmarking) terimi, rekabet avantajı elde etme ve en iyi uygulamaları belirleme için kullanılmaktadır.
Oryantasyon
Oryantasyon, yeni çalışanları organizasyona başarıyla entegre etmek amacıyla düzenlenen bir eğitim ve bilgilendirme sürecidir. Yeni çalışanların organizasyon kültürünü, politikalarını, iş süreçlerini ve beklentilerini öğrenmelerini sağlamaktadır.
Aynı zamanda yeni çalışanlarla ekip arkadaşları arasında iletişimi artırarak, uyum ve motivasyonu teşvik etmektedir. Etkili bir oryantasyon süreci, yeni çalışanların hızla üretken hale gelmelerine ve organizasyonla güçlü bir bağ kurmalarına yardımcı olabilmektedir.
Staj
Staj, öğrencilerin veya yeni mezunların, belirli bir iş veya sektörde pratik deneyim kazanmak amacıyla geçici olarak bir organizasyonda çalışmalarını içeren bir programdır ve İnsan Kaynakları alanında da staj oldukça önemli bir unsur ve gerekliliktir.
Yıpranma
Bir çalışanın uzun süreli çalışma, stres veya işle ilgili diğer faktörler nedeniyle duyduğu tükenmişlik ve yorgunluk hissi olan yıpranma, hem İK çalışanları hem de işletme çalışanları için önemli bir terimdir ve yıpranmanın hafifletilmesi sağlıklı bir çalışma hayatı için önem arz etmektedir.